Hai chữ “thương hiệu” hiện rất phổ biến ở nước ta. Nhưng hai chữ này phát xuất từ đâu và biến đổi như thế nào?
Theo Cynthia Johnson (một chuyên gia về thương hiệu) thì:
- Từ năm 500 đến 1000 sau Công nguyên, từ “thương hiệu” bắt nguồn từ một từ cổ của Bắc Âu, nó có nghĩa là “đốt cháy”. Từ này ám chỉ hành động của các công ty dùng lửa để đóng dấu (nhãn sản phẩm) của họ lên các sản phẩm.
- Vào những năm 1500 sau Công nguyên, từ thương hiệu đề cập đến việc người chủ dùng lửa đóng một dấu vào gia súc và vật nuôi để thể hiện quyền sở hữu của họ và để tìm ra những vật nuôi bị mất hoặc bị đánh cắp. Mỗi chủ sở hữu vật nuôi tạo ra một “logo” riêng biệt. Vì vậy họ có thể dễ dàng xác định được đâu là vật nuôi của mình trong cả đàn.
- Vào những năm 1820, thế giới chứng kiến sự tăng trưởng trong sản xuất hàng loạt và vận chuyển hàng hóa thương mại. Những lô hàng càng lớn, việc phân biệt chúng với nhau càng khó khăn. Vì vậy, các nhà sản xuất đóng dấu logo của họ lên các thùng vận chuyển để phân biệt tài sản của họ với hàng hóa của đối thủ cạnh tranh.
- Đến năm 1870, các công ty đã có thể đăng ký cho mình một nhãn hiệu. Vì vậy họ có thể ngăn chặn việc các doanh nghiệp khác sử dụng các thương hiệu và logo tương tự để gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng khi khách hàng phân biệt sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh với nhau.
- Đến đầu những năm 1900, các thương hiệu trở nên có giá trị. Cũng từ đây, thương hiệu gắn với ý tưởng và cảm xúc. Mọi người bắt đầu mua các thương hiệu đại diện cho những gì họ tin tưởng. Quảng cáo chỉ ra những lợi ích của thương hiệu.
- Vào những năm 1980, việc nhận diện thương hiệu trở thành trọng tâm số một đối với các tập đoàn, khi mức độ cạnh tranh bắt đầu tăng vọt và xuất hiện các kênh phân phối toàn cầu. Xây dựng thương hiệu doanh nghiệp bắt đầu phát triển thành việc tạo nên văn hóa tổ chức. Chúng ta bắt đầu thấy các hãng quảng cáo biến thành các tổ chức tư vấn xây dựng thương hiệu và các tập đoàn bắt đầu làm việc trực tiếp với các tổ chức chính trị, phi lợi nhuận và những người nổi tiếng.
- Vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, sự phát triển của mạng xã hội đã thay đổi các cách mà thương hiệu tương tác với người tiêu dùng. Xây dựng thương hiệu bây giờ tập trung vào giao tiếp trực tiếp với các nhãn hàng, xem xét chúng, khiến chúng chịu trách nhiệm và sử dụng một loại người nổi tiếng mới – đó là những người ảnh hưởng số.
Như vậy: Thương hiệu đã từng là một công cụ đơn giản và dễ hiểu để các công ty phân biệt rõ sản phẩm này với sản phẩm khác. Theo thời gian, công cụ này đã thay đổi. Thương hiệu và logo hiện nay được mọi người sử dụng như một cách để nói với thế giới họ là ai, họ là cái gì và họ ước mình đã từng như thế nào.
Điều trớ trêu là trước đây các thương hiệu và logo được tạo ra và sử dụng để phân biệt hai sản phẩm tương tự nhau thì giờ chúng được sử dụng để liên kết hai thứ tưởng chừng như hoàn toàn khác biệt lại với nhau. Các thương hiệu kết nối mọi người với nhau và với một phong cách sống…
Thương hiệu ngày nay được quan niệm theo hướng mở rộng nội hàm. Theo đó, bên cạnh thương hiệu gắn với hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ thì có thương hiệu gắn với con người. Loại này được gọi là “thương hiệu cá nhân” hay “nhân hiệu”…
Hà Nội, ngày 19/02/2021
Bùi Tâm Văn