Các nhà khoa học, xa hơn – các nhà triết học từ thời cổ, đã chia con người thành hai loại dựa vào những đặc điểm về tính cách. Đó là những người có suy nghĩ, hành động hướng vào bên trong là người “hướng nội”, còn những người hướng ra bên ngoài là người “hướng ngoại”.
Tiến sĩ Sylvia Loehken đã đề cập đến vấn đề này trong cuốn sách “Tác động thầm lặng (Làm thế nào để trở thành người hướng nội thành công?)”. Bà bảo người hướng nội có những điểm mạnh trong tính cách sau đây:
“1: Cẩn trọng;
2: Thực chất;
3: Tập trung;
4: Lắng nghe;
5: Điềm tĩnh;
6: Tư duy phân tích;
7: Độc lập;
8: Kiên trì;
9: Viết lách;
10: Đồng cảm”
và các thế mạnh khác…
Bà còn “bật mí” cho những người hướng nội trong cách xác định thế mạnh riêng của bản thân qua việc trả lời ba câu hỏi sau:
- Nghĩ về một hình mẫu mà bạn ngưỡng mộ. Ưu điểm nào của người đó khiến bạn đặc biệt ngưỡng mộ?
- Nghĩ về một người bạn thích và đánh giá rất cao. Nếu tôi hỏi người đó thế mạnh của bạn nằm ở đâu, thì câu trả lời của họ là gì?
- Bạn có thế mạnh gì? Đính kèm câu trả lời của câu hỏi 1 và 2 vào danh sách này.
Bên cạnh những điểm mạnh, Tiến sĩ Sylvia Loehken cũng cho biết người hướng nội có những hạn chế dưới đây:
“1. Sợ hãi (Sự dè dặt và không chắc chắn khi giao tiếp với người khác);
2. Quá chú ý đến tiểu tiết (Các mẩu thông tin riêng lẻ ngăn chặn tầm nhìn hay mức độ ưu tiên và “bức tranh tổng thể”);
3. Kích thích quá mức (Yêu cầu quá cao từ các kích thích quá nhiều, quá ồn ào hoặc quá nhanh);
4. Thụ động (Không có động lực cá nhân, trì trệ, cố chấp);
5. Trốn chạy (Tránh né các tình huống và công việc cần phải làm);
6. Lí trí quá mức (Ngó lơ cảm xúc);
7. Tự dối mình (Kìm nén các đặc điểm tính cách và nhu cầu hướng nội của mình, hoặc đánh giá chúng một cách tiêu cực);
8. Cứng nhắc (Không linh hoạt khi giao tiếp);
9. Tránh né tương tác (Tránh gặp mọi người);
10. Tránh né xung đột (Nhượng bộ hoặc “tự cô lập” dưới áp lực).
Từ việc tìm ra những điểm mạnh và hạn chế người hướng nội có thể phát huy mặt mạnh, khắc phục hạn chế để tạo nên thành công trong cuộc sống!
Tuy nhiên, quan điểm của Khoa Tâm lý học phương Tây nghiêng về hướng tập trung vào thế mạnh hơn là khắc phục những hạn chế. Theo đó, những người hướng nội nên/cần lưu tâm đến ý kiến của các nhà Tâm lý phương Tây trong phát triển bản thân như sau:
“Những người hướng nội cần/nên dựa vào thế mạnh của mình để phát triển bản thân và tận dụng chúng. Làm được như vậy, người hướng nội sẽ đạt được nhiều thành tựu hơn bằng việc tập trung vào ưu điểm của mình thay vì chỉ chăm chăm sửa chửa khuyết điểm, bởi họ đang dựa vào những thứ tạo nên con người bạn, những điều họ làm tốt”.
“Họ sẽ cảm thấy thành công đến dễ dàng hơn, và nó cũng khiến bạn trở nên trung thực hơn thay vì phải chạy theo những thế mạnh của người khác bằng cách loại bỏ những điểm yếu của bản thân. Việc đó chỉ làm tiêu tốn năng lượng mà không đem lại nhiều Thành công”.
Hà Nội, ngày 08/03/2021
Bùi Tâm Văn
